Herkesin kendi evine kapandığı bugünlerde, Korona en çok  giyim perakendesinde etkisini gösterdi. Fırtına devam ettiğinden hasarı tam ölçemiyoruz. Ama tahminler hiç de umut verici değil. Perakendeci etkilenince, tedarik zincirindeki konfeksiyoncu, kumaşçı  ve aksesuarcının da etkilenmesi kaçınılmaz oldu.

Giyim Perakendesi

Korona öncesi Avrupa ve Amerikalı giyim perakendecileri 2020 yılı için kötümser tahminleri olduğunu belirtiyordu. Fakat tahmin edilemeyen bu krizin, insani ve mali boyutları,  2. Dünya Savaşı’ndan beri görülmemiş bir hasar bırakacağı bekleniyor.

Avrupa ve Amerika’daki pek çok giyim perakendecisi borsada olduğundan, giyim perakendesinin piyasa değeri şimdiden %40 düştü. Yurtdışında giyim perakendesi ortalamadan kötü bir borsa performansı göstermiş durumda. Çünkü genel beklenti bu yıl ciddi daralma olacağı yönünde. Yapılan araştırmalarda  yıllık 2,5 Trilyon $ lık bir hacmi olan  giyim perakendesinde %27-30 oranında daralma bekleniyor.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tekstil ve konfeksiyon sektörlerine yönelik Korona’nın küresel etkisi ve çalışanlara yansıması konusunda bir rapor yayınladı. Küresel çapta bir karantinayla, tüketici talebi düşünce pek çok tekstil firması sıkıntıya girdi. Çünkü sektör o kadar küreselleşmiş durumdaki , Paris’te bir marka mağazalarını kapatınca, ona ürün yapan Bangladeş’de binlerce konfeksiyon işçisi  işsiz kalabiliyor. Yani süreç tüm tedarik zincirini etkiliyor.

Markalara Covid-19 Etkileri:

Covid-19 kış döneminde etkisini, ürün satışlarını ciddi oranda düşürerek kendini gösterdi. Pek çok mağaza, hem tüketici hem de personelini korumanın yanında, devletin kısıtlaması nedeniyle kapandı. Avrupa ‘da  giyim sektöründeki ileriye dönük tahminlerde 2020’de satışların %40-50 arası düşmesini bekliyor. 

*Adidas’ın Çin’de Ocak ve Şubat’ta satışları %80 düştü. Tahminlerde markanın 2020 ilk çeyreğindeki satışlarının 1,13$ milyar dolar  düşmesi bekleniyor.

*Ralph Lauren , global satışlarının 70 milyon $ düşeceğini bekliyor.

*Gap’ın 2020 ilk çeyrekte 100 milyon dolar kaybı olacağı bekleniyor.

*Inditex’in  39 ülkede 3785 kapalı mağazası olunca, sadece Mart ayının ilk yarısında %24 lük bir satış kaybı olduğu bildirildi.

Küresel borsalarda güçlü bir etki yaratan bu durum, bütün markaların, Adidas, Gap, H&M, ve Inditex’in piyasa değerlerinde erime yarattı.

Markalar online satışlara yönelmeye çalıştılar. Bedava kargo ve ciddi indirimlerle satışları bu kanaldan sürdürmeye çalışmaları da yetersiz kaldı.  ABD ve Avrupa’da hızla yükselen işsizlik ve en kötüsü büyüyen belirsizlik, pek çok müşteri için giysi satın alma ihtiyacı öncelik olmamaktadır. Bizde de benzer davranışı görüyoruz. Herkes hafta sonu yasağı öncesi market kuyruğundayken, internetten t-shirt almak kimsenin aklına gelmemektedir.

İşsizlik ve Çalışma Koşulları

Düşen üretim ve satışlar, çalışanlara ciddi etki yaratmaktadır. Bu konuda bazı ülkelerden ILO ‘ya gelen bilgilere bakarsak;

*Kamboçya’da 200 fabrikada üretim askıda veya ciddi azaldı. En az 5 bin kişi işini kaybetti.

*Myanmar, Çin’de konfeksiyon için malzeme gelemediğinden, en az 20 fabrika kapandı ve 10 bin kişi işini kaybetti.

*Vietnam yaklaşık 500-800 bin işçi işini kaybetme ile karşı karşıya. En kötü senaryoda bunun 1,3 milyon olarak görebiliriz.

*Bangladeş, 2,17 milyon işçi işsiz kalma riski ile karşı karşıya. Sadece %20 den az firma , işçilerin ücretlerini bir aydan fazla ödeyebileceklerini söylüyorlar. Hali hazırda 1 milyondan fazla işçi çıkarıldı ya da izne yollandı. Sosyal güvenliğin zayıf olduğu bu ülkelerde işçiler korumasız durumda.

-Yoksul ülkelerde durum böyleyken, ABD ‘de durum pek umut verici değil. ABD ‘de veriler hızlı ve güvenilir geldiğinden, işsizlik için aşağıdaki tabloya bakabiliriz. 

Normalde haftalık 250 bin işsizlik başvurusu olan ülkede, son iki haftada başvurular 6 milyon seviyelerinde gelmeye başladı. Yani son bir ay içinde 20 milyona yakın Amerikalı işini kaybetmiş durumdadır.

Hammadde

Çin’de virüs zirve yaptığı zaman, giyim ve ayakkabı için ham madde tedarik sorunları öne çıkmıştı. Üretimde sorun olur derken virüs tüm dünyaya yayılıp tüketimi de vurdu. Bu pamuk gibi temel hammadde fiyatlarını 2008’den beri en düşük seviyesine indirdi.

Uzakdoğulu Konfeksiyon İhracatçıları

Bangladeş gibi 30 Milyar $ ‘a (Türkiye hazırgiyim ihracatı 17, 5 Milyar $) yakın konfeksiyon ihracatı olan bir ülkede, korona ülkeye gelmeden , Avrupa ve Amerikalı firmaların sipariş iptalleri geldi.

Bangladeş 2019 yılı konfeksiyon ihracat tutarları

Avrupalı pek çok marka, yüklenmeye hazır ürünleri bile iptal etme çabası içine girdiler. Toplam iptalin 3 milyar $ seviyelerinde olması nedeniyle, hiç değilse üretimdekileri ve hazır ürünleri verebilmek için, Bangladeşli yetkililerin ikna görüşmeleri  sürmekteymiş. 

Sonuç

Dünya ticaretinin geliştiği dönemde iplik, kumaş, aksesuar gibi girdilerin tedarik ülkesi olan Çin, şimdi talep düşerken ticarette ciddi kan kaybetti. Orta vadede, küresel tüketimin tedarik zincirini ve ticaretini etkilenmesi bekleniyor. Bunun sonucu olarak da üretimin,  tüketimin yapıldığı bölgelere yakınlaşmasını hızlandıracaktır. 2018 Ekimde McKinsey tarafından yayınlanan “is apparel manufacturing coming home” raporunda belirtildiği gibi, Avrupalı perakendecilerin  önümüzdeki yıllarda Uzakdoğu yerine Avrupa yakınındaki ülkelerden daha fazla ürün tedarik edeceklerini belirterek, alımda Türkiye’yi işaret etmişti. Zaten Türkiye, TL deki erime sonrası ciddi rekabetçi hale geldi. Tüm bunlar Avrupalı için Uzakdoğu out Türkiye in seçeneğini güçlendirecektir.

Mayıs’la birlikte kısmi olarak mağazalarını açacak olan Avrupa ülkeleri olduğunu duyuyoruz. Normalleşme süreciyle firmalar, ellerinde kalan yüksek stoklarını satmaya çalışırken, yeni talepler çok sınırlı olacaktır. Artık Avrupalı 180 günde Çin ya da Bangladeş’ten eskisi gibi tekstil ürünü tedarik etmek istemeyecektir. Yüksek işsizlik, koronadaki 2. dalga beklentisi gibi riskler azalmadığından, Avrupalı markalar temkinli hareket edecektir. Satışların seyrine göre , 4-8 haftada Türkiye’den konfeksiyon tedariği ve yakın ülkeler için kumaş tedariğini artırmalarını bekliyoruz.

Serkan ÖZCANLI

TMO MYK Genel Sekreteri